Tuzo ya KANU

Ukuu wa Kifikra wa Pan-Afrika

“Afrika lazima irejee kuwa kitovu cha maarifa na ubunifu wa kibinadamu. Maarifa ni silaha yetu mpya ya uhuru wa kujitawala, na ubora ndio bendera yetu. Tuzo ya KANU ni chombo cha urejeshaji huu: kurejesha hadhi ya kiakili ya Afrika.” — Dk. Kammogne Fokam, Mwenyekiti Mwanzilishi wa Kituo cha Fikra cha Pan-Afrika cha KANU

1. Utangulizi wa Jumla

Katika dunia iliyojaa sintofahamu, ushindani wa kijiografia na vita ya mawazo, Afrika haiwezi kubaki mtazamaji wa hatima yake. Lazima irejee kuwa mhusika mkuu katika uzalishaji wa maarifa, mifumo na ubunifu. Kwa mtazamo huu, KANU – Kituo cha Fikra cha Pan-Afrika (Knowledge for Africa’s New Uprising), kilichoanzishwa kwa msukumo wa Dk. Kammogne Fokam, kimejipa jukumu la kujenga upya uhuru wa kifikra wa Afrika.

Tuzo ya KANU na Programu za Mafunzo Yenye Cheti za KANU ndizo nguzo kuu mbili za azma hii. Tuzo inatambua na kuheshimu akili za Kiafrika zinazofikiria, kubuni na kubadili; mafunzo yanawawezesha wasomi na viongozi wa kimkakati wanaoweza kutabiri, kuamua na kuathiri. Pamoja, vinaakisi kuzaliwa upya kwa Afrika inayofikiria kwa nafsi yake, kwa ajili yake, na pamoja na dunia.

2. Falsafa ya Tuzo ya KANU

Tuzo ya KANU si heshima ya kifahari tu; ni taasisi ya kielelezo kwa kutambua ubunifu wa Kiafrika na kuendeleza fikra zilizo huru, bunifu na zenye kuleta mabadiliko.

Ikiongozwa na Ajenda 2063 ya Umoja wa Afrika — “Afrika Tuhiitayo” — Tuzo inajengwa juu ya kanuni kuu tatu:

Uhuru wa kifikra: kuthibitisha uwezo wa Afrika kuzalisha na kuhakiki maarifa yake yenyewe.
Ubora wa ndani: kuthamini Waafrika wanaochangia mabadiliko halisi ya bara.
Athari ya kudumu: kuunga mkono juhudi na utafiti wenye matokeo ya muda mrefu.

Jina KANU — “Knowledge for Africa’s New Uprising” — linamaanisha maarifa na pia kusimama upya: mwamko wa kiakili na uamsho wa kiroho wa Afrika.

3. Nguzo Mbili za Ubora wa KANU

MKakati wa Ubora wa KANU unaegemea nguzo mbili zinazokamilishana:

Tuzo ya KANU, inayowatunuku wajenzi wa maarifa, waundaji wa utajiri na wavumbuzi wa suluhu za Kiafrika.
Mafunzo Yenye Cheti ya KANU, yanayounda kila mwaka wasomi na viongozi wa Pan-Afrika: watoa maamuzi, watafiti, wanadiplomasia, wajasiriamali na wanafikra wa kimkakati.

Muunganiko huu unazalisha mzunguko chanya: mafunzo yanaleta ubora; ubora unaotambuliwa unahamasisha mafunzo.

4. Tuzo ya KANU – Muundo na Aina

Tuzo ya KANU ndiyo heshima ya juu kabisa ya KANU. Inatambua michango ya kipekee ya Waafrika — barani na katika diaspora — katika fikra, utafiti, ubunifu, uvumbuzi na mabadiliko ya kijamii-kiuchumi.

4.1. Tuzo ya Fikra, Utafiti, Ubunifu na Uvumbuzi

Kwa ajili ya watafiti, wanasayansi, wavumbuzi na wabunifu wa suluhu bunifu zilizo mizizi katika uhalisia wa Afrika na zenye uwezo wa kuathiri mienendo ya kimataifa.

4.2. Tuzo ya Uundaji wa Utajiri na Athari ya Kijamii-Kiuchumi

Kwa viongozi wa biashara na wajenzi waliounda taasisi zenye athari kubwa katika maendeleo (angalau nchi tano), waliogeuza uwezo kuwa utajiri halisi, na kuonesha uwezo wa kufanya kisichowezekana kiwezekane.

4.3. Zawadi na Usaidizi

Kila Tuzo ina thamani ya jumla ya USD 1,500,000:

USD 500,000 wakati wa kutunuku;
USD 200,000 kwa mwaka kwa miaka mitano, kusaidia kazi, utafiti au miradi ya mshindi kuendelea.

Zaidi ya fedha hizo, KANU hutoa usaidizi wa kimkakati: ushauri na ulezi (mentorship), uenezi wa kazi, utetezi na ushiriki katika majukwaa makuu ya kiakili ya Pan-Afrika.

5. Vigezo vya Uteuzi na Utawala

5.1. Vigezo vya Utafiti na Ubunifu

Ubora wa kitaaluma na kisayansi uliotambulika;
Uhalisia na umuhimu wa utafiti;
Ujikita katika mazingira ya Kiafrika;
Uwezo wa matumizi ya vitendo na mabadiliko;
Ufikiaji wa kimataifa.

5.2. Vigezo vya Uundaji wa Utajiri na Athari ya Kijamii-Kiuchumi

Athari ya kiuchumi ya kudumu;
Uundaji wa ajira na thamani inayopimika;
Ubunifu wa miundo ya biashara;
Mchango katika ujumuishaji wa kijamii;
Uwezeshaji wa kurudiwa na upanuzi wa bara zima.

5.3. Utawala

Jopo la Ubora la Pan-Afrika linasimamia mchakato, likijumuisha:

Washindi wa zamani wa tuzo kubwa za kimataifa wenye asili ya Afrika;
Makuu wa vyuo vikuu maarufu barani Afrika;
Viongozi wa uchumi na wasomi wa Pan-Afrika;
Wawakilishi wa diaspora.

Majadiliano ni ya siri na yanaongozwa na Kanuni ya Uhuru wa Kifikra na Maadili ya KANU.

6. Mchakato wa Uteuzi na Uchaguzi

Kipindi cha uteuzi: kuanzia Januari 1 hadi Machi 31 kila mwaka.
Wazi kwa: taasisi za elimu, vituo vya fikra (think tanks), mashirika ya kitaaluma, serikali za Afrika na waombaji binafsi.
Tathmini: na Kamati ya Kisayansi ya KANU, na uthibitisho wa mwisho na Jopo la Ubora.
Wajibu baada ya kutunukiwa: washindi kuwasilisha ripoti ya kila mwaka na kushiriki kulea vipaji chipukizi vya Kiafrika.

Sherehe ya Kutunuku Tuzo ya KANU hufanyika kila mwaka wakati wa Mkutano Mkuu wa Kila Mwaka wa KANU, mara tu baada ya vipindi vya Mafunzo Yenye Cheti.

7. Mafunzo Yenye Cheti ya KANU

7.1. Falsafa

Mafunzo haya ndiyo nguzo kuu ya KANU ya kukuza uwezo wa kimkakati wa Afrika — kuwawezesha viongozi wa Pan-Afrika kukabili changamoto za karne ya 21: uhuru wa kidijitali, jiopolitiki ya dunia, diplomasia ya ushawishi, ubunifu wa kiuchumi na usalama wa bara.

7.2. Muundo na Washiriki

Muda: siku 5 za mkazo, kila Novemba.
Mahali: huzunguka katika miji mikuu ya kimkakati barani Afrika.
Washiriki: viongozi 80 wanaochaguliwa kwa masharti — mawaziri, wakuu wa biashara, watafiti, wanadiplomasia, waandishi wa habari na wanadiaspora.

7.3. Mbinu

Hotuba kuu na mazungumzo ya kimkakati;
Warsha za utabiri wa baadaye (foresight) na majaribio ya jiopolitiki;
Uchambuzi wa kesi asilia za Kiafrika;
Vikao vya ulezi vya kizazi kwa kizazi.

Kila mshiriki hupata Cheti cha Uongozi wa Kimkakati wa Afrika cha KANU, kinachotambuliwa na:

Umoja wa Afrika,
Jumuiya za Kiuchumi za Kikanda (RECs),
Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB),
Na vyuo shiriki katika mtandao wa AFRI-KNOW.

8. Ushirikiano kati ya Tuzo na Mafunzo

Tuzo ya KANU na Mafunzo Yenye Cheti vinaunda ikolojia moja ya ubora wa Pan-Afrika. Mafunzo yanazalisha hifadhi ya vipaji vinavyoweza kuwa washindi wa Tuzo; na washindi hupokea jukumu la kuwa walezi na mabalozi wa programu ya mafunzo.

Huu ndio mwonekano wa falsafa ya KANU: kufundisha, kuhamasisha, kutunuku na kurithisha.

9. Athari ya Bara na Mvuto wa Kimataifa

KANU imejikita kuwa mhimili wa diplomasia ya kiakili ya Afrika. Mipango yake inaathiri:

Sera za umma za Afrika,
Mikakati ya kiuchumi ya Kikanda,
Ushirikiano wa Kusini-Kwa-Kusini na Afrika-Dunia.

Tuzo ya KANU inalenga kuwa alama ya ubora wa kifikra, ubunifu, heshima na hadhi ya Afrika.

10. Utawala, Ufadhili na Uendelevu

10.1. Uhuru na Uwazi

Kanuni madhubuti ya uhuru inazuia ushawishi wa nje. Ufadhili unatokana na:

Rais-Mwanzilishi wa KANU,
Wafadhili wa Kiafrika na taasisi huru,
Bidhaa za maarifa na ushirikiano uliochaguliwa kwa umakini.

10.2. Uendelevu

KANU inahakikisha uimara kwa mfuko wa kudumu na mapato ya shughuli za kiakili (mafunzo, machapisho, majukwaa ya kimkakati).

11. Hitimisho: Tuzo ya KANU kama Alama ya Uamsho wa Afrika

Tuzo ya KANU si mwisho, bali ni mwanzo. Inaonyesha ahadi ya Afrika yenye kujiamini, bunifu na huru. Kupitia tuzo hii, KANU linaialika Afrika kurejesha sauti ya maarifa, kusherehekea wanafikra wake, kuinua vinara wa viwanda na kuunda mustakabali wake.

KANU – Knowledge for Africa’s New Uprising
Afrika inayofikiri, kubuni na kuinuka.